Hieronder staan enkele Nederlandse werkwoorden met ernaast het voltooid deelwoord:
blaffen geblaft
werken gewerkt
spelen gespeeld
verwijderen verwijderd
oplossen opgelost
grazen gegraasd
Hieronder staan enkele Turkse woorden met hun betekenis:
sinifta in het klaslokaal
yatakta op het bed
kumsalda op het strand
pazarda op de markt
sosta in de saus
kavanozda in de pot
Als je beide reeksen aandachtig bestudeert, kun je tot de vaststelling komen dat de Nederlandse en de Turkse morfologie (dat wil zeggen: de manier waarop woorden gevormd worden) iets gemeen hebben. Die woordvorming gaat in beide talen deels op dezelfde manier, zoals je uit deze voorbeelden kunt afleiden. Als je die manier herkent, dan kun je onderstaande vragen beantwoorden.
Vraag 8.1
Het Turkse woord voor ‘park’ is ‘park’.
Hoe zeg je in het Turks: ‘in het park’?
Antwoord: ………….
Vraag 8.2
Het Turkse woord voor ‘televisie’ is ‘televizyon’.
Hoe zeg je in het Turks: ‘op de televisie’?
Antwoord: ………….
Vraag 8.3
Het Turkse woord voor ‘boek’ is ‘kitap’.
Hoe zeg je in het Turks: ‘in het boek’?
Antwoord: ………….
Het Turkse achtervoegsel voor de locatief kan meerdere vormen aannemen, waaronder ‘ta of ‘da’. De keuze is niet willekeurig, maar hangt af van de laatste klank van het zelfstandig naamwoord waaraan het achtervoegsel wordt toegevoegd. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen stemloze en stemhebbende klanken. Bij stemhebbende klanken trillen je stembanden. Dit kun je voelen door je hand op je hals te plaatsen terwijl je zo’n klank zegt (bijv. ‘aaa’). Bij stemloze klanken daarentegen trillen je stembanden niet (bijv. ‘sss’). Als de laatste klank van het zelfstandig naamwoord stemloos is, dan gebruik je het achtervoegsel ‘ta’. Maar als die klank stemhebbend is, dan gebruik je ‘da’. De ‘t’ en de ‘d’ worden allebei gemaakt door het puntje van je tong vlak achter je voortanden te drukken. Het enige verschil tussen deze klanken is dat de ‘t’ stemloos is en de ‘d’ stemhebbend. De klank van het achtervoegsel past zich dus aan met betrekking tot stemgebruik aan de laatste klank van het zelfstandig naamwoord.